داستان آیین تدفین یک گربه مصری اثر جان وگولین
این اثر باشکوه، ادای احترامی به گربههای دوستداشتنی ما است. “آیین تدفین یک گربه مصری”، اثر جان وگولین، تفسیری خیالی از مراسم تدفین گربهها در مصر باستان را به تصویر میکشد.در مصر باستان، گربهها نهتنها حیوانات خانگی، بلکه موجوداتی مقدس به شمار میرفتند و با الهه باستت، نماد محافظت، باروری و موسیقی مرتبط بودند. هنگام مرگ، گربهها را مومیایی کرده و با احترام کامل به خاک میسپردند، چراکه تصور میشد روحشان در جهان پس از مرگ نیز محافظ و همراه صاحبانشان خواهد بود.وگولین در این نقاشی، صحنهای اسرارآمیز و آیینی خلق کرده که شکوه و معنویت این سنت را به تصویر میکشد. ترکیببندی دقیق، رنگهای غنی و نورپردازی ظریف، حسی از وقار و اندوه توأم با احترام را به بیننده منتقل میکند. این اثر نهتنها یک بازسازی هنری از گذشته است، بلکه یادبودی زیبا برای ارتباط دیرینهی انسان و گربهها به شمار میرود.
مصر باستان و گربهها
بسیاری از مردم با این ایده آشنا هستند که مصریان باستان گربهها را پرستش میکردند. بااینحال، شاید «پرستش» واژهی دقیقی نباشد، اما گربهها بدون شک موجوداتی مقدس در فرهنگ مصر باستان بودند.در این تمدن، چندین الههی با فرم گربهسان وجود داشتند، ازجمله سخمت (Sakhmet) با ظاهر شیر و باستت (Bastet) که بدنی شبیه به گربه داشت. علاوه بر این الههها، حتی گربههای خانگی عادی نیز مورد احترام بودند و مراسم عزاداری ویژهای برای مرگ آنها برگزار میشد.یکی از رایجترین سنتها، مومیایی کردن گربهها بود. این عمل نهتنها بهعنوان راهی برای حفظ بدن گربه در دنیای پس از مرگ انجام میشد، بلکه مومیاییهای گربه به معبد باستت در شهر بوباستیس (Bubastis) هدیه داده میشدند. امروزه، بسیاری از گربههای مومیاییشده و سایر حیوانات مومیایی، در موزههای سراسر جهان به نمایش گذاشته شدهاند و نشاندهندهی پیوند عمیق و کهن میان انسان و گربهها هستند.
آیین تدفین یک گربه مصری
جان راینهارد وگولین (۱۸۴۹-۱۹۲۷) نقاش و تصویرگر بریتانیایی بود که در مدرسه هنر اسلید لندن تحصیل کرد. آثار او تحت تأثیر سر لارنس آلما-تادما، نقاش مشهور آکادمیک آن دوره، قرار داشت. آلما-تادما به دلیل خلق صحنههای کلاسیک مجلل شهرت داشت و وگولین نیز از همین رویکرد پیروی کرده و اغلب موضوعات خود را از عصر کلاسیک و تمدنهای باستانی انتخاب میکرد. او در هر دو رسانهی نقاشی رنگ روغن و آبرنگ مهارت داشت.در “آیین تدفین یک گربه مصری”، وگولین مراسم خاکسپاری یک گربه مومیاییشده را به تصویر کشیده است. (واژهی “Obsequies”اصطلاحی رسمی برای مناسک تدفین است.)در این نقاشی، مومیایی گربه در محرابی در گوشهی بالا سمت چپ قرار دارد، درحالیکه یک کاهنه در برابر آن زانو زده و با دود بخور و هدایا ادای احترام میکند. دیوارهای پسزمینه، با نقاشیهایی مشابه آثار یافتشده در مقبرههای مصر باستان تزیین شدهاند، که حال و هوای تاریخی و آیینی صحنه را تقویت میکند. در سمت راست تصویر، مجسمهی یک الههی گربهسان ایستاده است، که نمادی از باستت، الههی محافظ گربهها و خانواده محسوب میشود.این اثر، با ترکیب دقت تاریخی و فضایی عرفانی، ادای احترامی به نقش گربهها در فرهنگ مصر باستان است و مهارت وگولین را در بازآفرینی صحنههای کلاسیک با جزییات غنی به نمایش میگذارد.
برداشتی خیالی از آیین تدفین گربه در مصر باستان
البته، ما هیچ تصوری از شکل واقعی چنین مراسمی نداریم. این اثر صرفاً برداشتی خیالی از وگولین است که احتمالاً تحت تأثیر عتیقههای مصری تازه کشفشده در آن دوران خلق شده است. این نقاشی نمونهای از مصرگرایی (Egyptomania) است تب و تاب فراگیر قرن نوزدهم نسبت به هر چیز مرتبط با مصر باستان. پس از حملهی ناپلئون به مصر در سال ۱۷۹۸، موجی از اشتیاق به هنر، ادبیات، طراحی و دیگر جنبههای فرهنگ مصر باستان سراسر دنیای غرب را فرا گرفت.
گربهی بوباستیس
در سال ۱۸۸۹، نویسندهی بریتانیایی جرج آلفرد هنری رمان جوانان “گربهی بوباستیس: داستانی از مصر باستان” را منتشر کرد. این کتاب ماجرای پسر مصریای را روایت میکند که پس از کشتن یک گربهی مقدس، مجبور به فرار میشود. وگولین برای این رمان مجموعهای از تصویرسازیها خلق کرد.اگرچه “آیین تدفین یک گربه مصری” در میان این تصاویر نبود، اما از نظر مضمون و فضای تصویری، ارتباط نزدیکی با آن دارد. هر دو اثر، بازتابی از شیدایی اروپا نسبت به مصر باستان در قرن نوزدهم و علاقهی خاص وگولین به بازآفرینی صحنههای تاریخی با جزییات تخیلی هستند.