کشف یک گنج باستانی در صحرا به کمک هوش مصنوعی!
در حاشیه شمالی صحرای بزرگ ربع الخالی، اسراری در زیر شن‌های روان مدفون شده‌اند. این پهنه وسیع به مساحت ۶۵۰ هزار کیلومتر مربع در شبه جزیره عربستان، به “ربع خالی” شهرت دارد و برای اکثر افراد، جز موجی از تپه‌های اخرایی رنگ، خالی به نظر می‌رسد. اما هوش مصنوعی، این گستره را خالی نمی‌بیند.
پژوهشگران دانشگاه خلیفه در ابوظبی، راهکاری مبتنی بر فناوری پیشرفته برای جستجوی مناطق وسیع و خشک به منظور کشف محوطه‌های باستانی بالقوه توسعه داده‌اند. به طور سنتی، باستان شناسان از بررسی‌های میدانی برای شناسایی مکان‌های مورد علاقه استفاده می‌کنند، اما این کار در زمین‌های ناهموار مانند بیابان می‌تواند زمان‌بر و دشوار باشد. در سال‌های اخیر، سنجش از دور با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای نوری از مکان‌هایی مانند گوگل ارث در جستجوی مناطق وسیع برای ویژگی‌های غیرعادی محبوبیت پیدا کرده است – اما در صحرا، طوفان‌های شن و گرد و غبار اغلب زمین را در این تصاویر مبهم می‌کند، در حالی که الگوهای تپه‌ها می‌تواند تشخیص مکان‌های بالقوه را دشوار کند.
دایانا فرانسیس، دانشمند علوم جوی و یکی از محققان اصلی این پروژه می‌گوید: “ما به چیزی نیاز داشتیم تا ما را راهنمایی کند و تحقیقات خود را متمرکز کنیم”. این تیم یک الگوریتم یادگیری ماشینی برای تجزیه و تحلیل تصاویر جمع‌آوری‌شده توسط رادار دهانه ترکیبی (SAR) ایجاد کرد، یک تکنیک تصویربرداری ماهواره‌ای که از امواج رادیویی برای شناسایی اشیاء پنهان در زیر سطوح از جمله پوشش گیاهی، شن، خاک و یخ استفاده می‌کند.
هیچ یک از این فناوری‌ها جدید نیستند: تصویربرداری SAR از دهه ۱۹۸۰ مورد استفاده قرار گرفته است، و یادگیری ماشینی در باستان شناسی مورد توجه قرار گرفته است. اما استفاده از این دو با هم یک کاربرد جدید است، و به گفته فرانسیس، اولین بار است که در باستان شناسی استفاده می‌شود.
او الگوریتم را با استفاده از داده‌های یک سایت که قبلاً برای باستان شناسان شناخته شده بود، آموزش داد: ساروق الحدید، یک سکونتگاه با شواهدی از ۵۰۰۰ سال فعالیت که هنوز در بیابان خارج از دبی در حال کشف است.
فرانسیس می‌گوید: “هنگامی که آموزش داده شد، به ما نشانه‌ای از مناطق بالقوه دیگر (نزدیک) که هنوز کاوش نشده‌اند، داد.”
او می‌افزاید که این فناوری تا ۵۰ سانتی‌متر دقیق است و می‌تواند مدل‌های سه بعدی از ساختار مورد انتظار ایجاد کند که به باستان شناسان ایده بهتری از آنچه در زیر دفن شده است می‌دهد.
در همکاری با فرهنگ دبی، سازمان دولتی که این سایت را مدیریت می‌کند، فرانسیس و تیمش یک بررسی زمینی با استفاده از یک رادار نفوذی زمینی انجام دادند، که “آنچه ماهواره از فضا اندازه‌گیری کرد را تکرار کرد”.
اکنون، فرهنگ دبی قصد دارد مناطق تازه شناسایی شده را حفاری کند – و فرانسیس امیدوار است که این تکنیک بتواند گنجینه‌های باستان شناسی بیشتری را در آینده کشف کند.
