مسجد گوهرشاد مشهد؛ اولین بانوی ایرانی که مسجد ساخت! (+عکس‌ها)

مسجد گوهرشاد، یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین مساجد ایران و جهان است که در جنوب حرم مطهر امام رضا (ع) در شهر مشهد واقع شده است. این مسجد تاریخی که به دستور گوهرشاد بیگم همسر شاهرخ تیموری ساخته شده، با معماری بی‌نظیر و کاشی‌کاری‌های ظریف، نمادی از هنر و معماری دوران تیموری است. مسجد گوهرشاد با صحنی وسیع و چهار ایوان بزرگ، یکی از بزرگ‌ترین مساجد آستان قدس رضوی محسوب می‌شود. نام بانوی خیره‌سر، گوهرشاد، در دو نقطه از مسجد با کاشی‌های معرق به یادگار مانده است. برای بازدید از این شاهکار معماری و زیارت حرم مطهر، می‌توانید با رزرو بلیط هواپیما به مشهد سفر کنید.

تاریخچه مسجد گوهرشاد

مسجد گوهرشاد، یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین مساجد ایران، در قرن هشتم هجری قمری به دستور گوهرشاد بیگم، همسر شاهرخ تیموری، ساخته شد. این بنای تاریخی که در مجاورت حرم مطهر امام رضا (ع) قرار دارد، به مدت سه سال با تلاش معماران و هنرمندان زبردست ساخته شد و در سال ۸۲۱ قمری به بهره‌برداری رسید. گوهرشاد بیگم، زنی دانشمند و نیکوکار بود که خدمات ارزنده‌ای به مردم و شیعیان انجام داد و ساخت این مسجد باشکوه، گواهی بر عظمت روح و بخشندگی بی‌نظیر اوست. مسجد گوهرشاد با معماری بی‌نظیر و کاشی‌کاری‌های ظریف، یکی از زیباترین نمونه‌های معماری اسلامی در ایران است و تا ابد به عنوان یادگاری از دوران طلایی هنر و معماری ایران زمین باقی خواهد ماند.

معماری مسجد گوهرشاد

مسجد گوهرشاد، یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین مساجد ایران و جهان است که در شهر مشهد قرار دارد. این بنا که به دستور گوهرشاد بیگم، همسر شاهرخ تیموری، ساخته شده است، شاهکاری از معماری ایرانی اسلامی به شمار می‌رود. معمار اصلی این مسجد، قوام‌الدین شیرازی، یکی از برجسته‌ترین معماران دوره تیموری بوده است. مسجد گوهرشاد با طرح چهار ایوانی و گنبدی خود، نمادی از معماری اصیل ایرانی است.

کاشی‌کاری‌های معرق، مقرنس و گچ‌بری‌های ظریف و پیچیده، زیبایی این بنا را دوچندان کرده است. آیات قرآنی، احادیث و اسماء الله که به خط زیبای کوفی بر روی دیوارها و گنبد نقش بسته‌اند، بر اهمیت مذهبی این مسجد می‌افزایند. ایوان‌های بلند و باشکوه، صحن وسیع و مناره‌های رفیع، از دیگر ویژگی‌های بارز این مسجد هستند. مسجد گوهرشاد در طول تاریخ بارها مورد بازسازی قرار گرفته است و امروزه به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری و مذهبی ایران، پذیرای زائران و گردشگران بسیاری است.

بخش‌های مختلف مسجد گوهرشاد

ایوان مقصوره و منبر صاحب الزمان

ایوان مقصوره، قلب تپنده مسجد گوهرشاد است. کاشی‌های معرق این ایوان، تاریخچه ساخت این بنای باشکوه را روایت می‌کنند. محراب مرمرین و گنبد فیروزه‌ای که بر فراز این ایوان قرار دارد، به زیبایی و عظمت این مکان افزوده‌اند. در جنوب ایوان مقصوره، منبر چوبی صاحب الزمان با هنر منبت کاری و قلم زنی بی‌نظیر خود، نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. ارتفاع این منبر به ۷.۵ متر می‌رسد و از ۱۴ پله تشکیل شده است.

گنبد و مناره‌های مسجد

گنبد مسجد گوهرشاد با ارتفاع ۴۱ متر، یکی از ویژگی‌های بارز این بنا است. این گنبد چهارگوش بر روی ایوانی مستطیل شکل بنا شده است و با آجر لعاب‌دار و کتیبه‌هایی به خط کوفی مزین شده است. زیر گنبد، نقاشی‌های زیبایی به چشم می‌خورد و تمام نمای بیرونی آن با کاشی‌های معرق پوشیده شده است. مناره‌های بلند مسجد با ارتفاع ۴۳ متر، بر زیبایی این بنا افزوده‌اند. این مناره‌ها از روی زمین بنا شده‌اند و در کنار ایوان مقصوره قرار دارند. کتیبه‌های روی مناره‌ها، اطلاعات ارزشمندی در مورد تاریخچه این بنا ارائه می‌دهند.

شبستان‌های مسجد

شبستان‌های مسجد گوهرشاد به صورت قرینه در اطراف ایوان‌ها قرار گرفته‌اند. این شبستان‌ها در طول تاریخ نام‌های مختلفی به خود گرفته‌اند. هر کدام از این شبستان‌ها، فضایی برای عبادت و آرامش دل‌های مؤمنان فراهم می‌کنند. معماری زیبا و تزئینات چشم‌نواز این شبستان‌ها، نشان از هنر و ذوق بالای معماران ایرانی دارد.

مشخصات ظاهری مسجد گوهرشاد

مسجد گوهرشاد با معماری باشکوه خود، چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. این مسجد دارای هشت ورودی است که به بخش‌های مختلفی از جمله صحن قدس، بست شیخ بهایی، رواق امام خمینی و دارالسیاده راه دارند. ایوان مقصوره به عنوان بزرگترین ایوان مسجد، دارای غرفه‌هایی در دو طرف خود است که طاق وسطی آن‌ها پهن‌تر از دو طاق کناری است. مناره‌های دوقلوی مسجد نیز در دو طرف این ایوان قرار دارند. فضای بین ایوان‌ها توسط شبستان‌هایی پر شده است که هرچند تزیینات خاصی ندارند، اما به کلیت معماری مسجد جلوه‌ای خاص می‌بخشند.

نحوه دسترسی به مسجد گوهرشاد

برای زیارت مسجدی تاریخی و زیبا که معماری بی‌نظیری دارد، حرم مطهر امام رضا (ع) مقصد نهایی شماست. این مسجد که در دل حرم قرار گرفته، با معماری باشکوه و فضای معنوی خود، دل هر زائری را می‌رباید. از هر نقطه شهر مشهد، با استفاده از وسایل نقلیه عمومی نظیر اتوبوس، تاکسی و مترو می‌توانید به راحتی خود را به این مکان مقدس برسانید.

بهترین زمان بازدید از مسجد گوهرشاد

برای بازدید از مسجد گوهرشاد، نیازی به برنامه‌ریزی خاصی نیست. این مسجد باشکوه، همه روزه و در تمام ساعات شبانه‌روز، درهای خود را به روی زائران و گردشگران گشوده است و ورود به آن رایگان است. برای بازدید کامل از مسجد و لذت بردن از معماری بی‌نظیر آن، حدود یک ساعت زمان کافی است. اگر قصد سفر به مشهد را دارید، بهتر است فصل بهار یا پاییز را انتخاب کنید. در این فصول، ازدحام جمعیت کمتر است و آب‌وهوای شهر نیز مطبوع‌تر خواهد بود.

هتل های نزدیک به مسجد گوهرشاد

اگر قصد اقامت در نزدیکی مسجد گوهرشاد مشهد را دارید، گزینه‌های متنوعی پیش روی شماست. هتل‌هایی مانند جواد، الماس و ایران مشهد در فاصله کمتر از یک کیلومتری این مسجد تاریخی قرار دارند و دسترسی آسان به آن را برایتان فراهم می‌کنند. همچنین هتل‌های جواهر شرق، زمزم، مدینه الرضا و توس نیز در فاصله‌های کمی دورتر، گزینه‌های مناسبی برای اقامت خواهند بود.

رستوران های نزدیک به مسجد گوهرشاد

اگر قصد دارید پس از زیارت مسجد گوهرشاد، غذایی لذیذ میل کنید، گزینه‌های متنوعی پیش روی شماست. رستوران‌های بسیاری در فاصله‌ی کم از این مسجد تاریخی قرار دارند. از جمله‌ی این رستوران‌ها می‌توان به قصر الاماره، فیروزه، امید، الماس، زیتون و لاله اشاره کرد. این رستوران‌ها با فاصله‌ی تقریبی ۱.۳ تا ۳.۶ کیلومتری از مسجد گوهرشاد واقع شده‌اند و انواع غذاهای ایرانی و فرنگی را سرو می‌کنند.

جاذبه‌های دیدنی اطراف مسجد گوهرشاد

مسجد گوهرشاد به عنوان یکی از شاهکارهای معماری اسلامی در ایران، جاذبه‌های گردشگری بسیاری را در اطراف خود جای داده است. علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ می‌توانند پس از بازدید از این مسجد باشکوه، به آرامگاه نادرشاه افشار، بنیانگذار دودمان افشاریه، سفر کرده و از معماری منحصر به فرد آن دیدن کنند. همچنین، علاقه‌مندان به طبیعت می‌توانند با کمی رانندگی به باغ گیاه‌شناسی مشهد، پارک کوهسنگی، باغ ملک‌آباد و هلیوم پارک مشهد رفته و از فضای سبز و امکانات تفریحی این مکان‌ها لذت ببرند.